رشته MBA مخفف (Master of Business Administration) است. دانشگاه ها در اواخر قرن نوزدهم میلادی شروع به برگزاری این رشته کردند. برای پاسخ به این سوال که رشته MBA چیست؟ در زیر به بررسی آن می پردازیم.
رشته MBA چیست؟
در دوره مذکور زمانی که کارخانه ها بدنبال نیروهای انسانی متخصصی بودند که دانش مدیریت و کسب وکار را به شکل علمی و اجرایی بدانند، این رشته تحصیلی شکل گرفت.
رشته MBA سالهای زیادی است که در دانشگاه های ایران هم تدریس می‌شود و با استقبال بسیار خوبی مواجه شده است.
این رشته دارای گرایش‌های متعددی می‌باشد که دانشجویان پس از گذراندن دروس عمومی می‌توانند گرایش مورد نظر خود را برای ادامه تحصیل در این رشته انتخاب کنند.از نظر بازار کار MBA یکی از پرطرفدارترین رشته های تحصیلی مقطع کارشناسی ارشد است و برای تحصیل در آن، شما با هر مدرک لیسانسی می‌توانید در آزمون‌های مربوطه ثبت نام کنید.
رشته MBA به دلیل تفاوت‌های ماهیتی از ظاهر آسان و جذابی نسبت به سایر رشته های برخوردار است ولی در عمل برای موفقیت در کنکور و تحصیل در آن نیازمند توانمندی‌های هوشی و ذاتی خواهید بود که می‌تواند تضمین کننده موفقیت یا شکست شما در این رشته باشد.
یکی از نیازهای عموم فارغ التحصیلان رشته های فنی و مهندسی برای خوداشتغالی داشتن مهارت در مدیریت است. به همین دلیل رشته MBA در کنکور سراسری کارشناسی ارشد جزو رشته هایی قرار گرفته که افراد می‌توانند بدون توجه به مدرک تحصیلی دوره کارشناسی خود در آن شرکت کنند.
دوره کارشناسی ارشد MBA یکی از بهترین مدارک در مدیریت کسب و کار به حساب می‌آید و اساسا برای ایجاد مهارت‌های مدیریتی در مهندسان رشته های مختلف و فارغ التحصیلان رشته های نامرتبط به مدیریتی به کار می‌رود.
گرایش های رشته MBA
Master of Business Administration بصورت دقیق به معنای ارشد مدیریت کسب وکار می باشد. وهمانطور که از نامش پیداست تنها مدیریت بازرگانی نیست.
از آنجا که در ایران آموزش مدیریت به شاخه های بازرگانی، صنعتی، دولتی، مالی، کارآفرینی و فناوری اطلاعات تقسیم می‌شود، برای بیشتر داوطلبان کنکور ارشد این ابهام پیش می‌آید که MBA هم رشته ای شبیه به مدیریت بازرگانی است.
این درحالی است که رشته مدیریت بازرگانی بیشتر بر مباحث مرتبط با بازرگانی داخلی و خارجی تمرکز می کند ولی MBA تمام فرایندهای کسب وکار را شامل می شود.
Business Administration مفهوم اداره کردن کسب وکار است. بیزینس تمام عملیاتی که از تولید تا فروش و خدمات پس از فروش کالا را شامل می‌شود و به صورت مداوم استمرار دارد.
برای رشته MBA گرایش های مختلفی در کشور های جهان ایجاد شده است.
اما برخی از گرایش اصلی این رشته که درهمه دانشگاهها تدریس می‌شوند به شرح زیر است:
- بازاریابی ( Marketing)
- مدیریت مالی (Finance)
- مدیریت تولید (Operation)
- مدیریت منابع انسانی (Human Resources)
- مدیریت استراتژیک(Stratgice)
امروزه گرایش های بسیار بیشتری از این رشته در دانشگاهها و موسسات آموزشی ارائه می شود. مانند گرایش های تجارت الکترونیک، فناوری اطلاعات، گردشگری، مدیریت ساخت، مدیریت بحران و گرایش های دیگر که نشان دهنده انعطاف پذیری و تمایل بسیار بالای متقاضیان این رشته دارد.
البته برخی هم رشته MBA را با EMBA یکی می دانند. رشته EMBA مدیریت اجرایی است و به معنای Excutive Master of Business Administration هست و رشته مدیریت اجرایی کسب وکار محسوب می شود.
این دوره به طور خاص برای مدیران در نظر گرفته شده است. فرض بر این است که مدیران نمی‌توانند مدت بسیار طولانی را صرف یادگیری و آموزش کنند و انتظار آنها دوره‌های کاربردی و فشرده‌تر است.
اهداف رشته MBA چیست؟
دوره کارشناسی ارشد رشته MBA به منظور پرورش مدیران کارآمد برای اداره شرکت ها و سازمانهای تجاری، تولیدی و خدماتی طراحی شده است.
بطور دقیق تر برای فارغ التحصیلان این رشته اهداف زیر اهمیت دارد:
- مدیریت اثربخش و کارآمد یک شرکت یا سازمان
- افزایش دانش و مهارت مدیریتی فارغ التحصیلان
- ایجاد شبکه ای از مدیران سازمان های مختلف
- توانایی تحلیلی در زمینه کسب وکار
- توانایی ترسیم چشم اندازها مدیریتی
- تقویت مهارت های رفتاری مدیران
- ایجاد توانمندی در مهارت ادراکی فارغ التحصیلان
افرادی که در این دوره پذیرفته می‌شوند، حداقل دوره کارشناسی را در یکی از رشته های دانشگاهی گذرانده و با حوزه تخصصی دوره کارشناسی آشنائی پیدا کرده‌اند. این افراد پس از فراگرفتن دانش مدیریت و تمرین مهارت‌های مدیریتی در این دوره، مدیران ارزشمندی خواهند شد که می‌توانند با ترکیب دانش تخصصی و مدیریتی خود در جهت تحقق هدف‌های بالا نقش مهمی در بهبود مدیریت جامعه ایفا نمایند.
دانشگاه‌هایی در رشته MBA پذیرش دانشجو دارند
در ایران دانشگاهها و موسسات زیر در رشته MBA دانشجو می پذیرند:
دانشگاه صنعتی شریف
دانشگاه تهران
دانشگاه علامه طباطبایی
دانشگاه علم و صنعت
دانشگاه اصفهان
دانشگاه آزاد
دانشگاه پیام نور
طول دوره MBA
دوره کارشناسی ارشد MBA به صورت کارشناسی ارشد ناپیوسته در دانشگاهها بین چهار تا شش ترم تحصیلی است.
این دوره به نام دوره MBA در اکثر نظام‌های آموزش عالی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه ارائه می‌شود.
با توجه به اینکه فارغ‌التحصیلان رشته های مختلف و به خصوص رشته های فنی و مهندسی وارد این دوره می‌شوند و باید با مبانی و اصول مدیریت علمی و دانش روز مدیریت در حوزه های مختلف آشنا شوند، طول دوره حداقل ۲ و حد اکثر ۳ سال می باشد.
تعداد واحدهای لازم برای فارغ‌التحصیلی در این رشته بین 32 تا 58 واحد درسی در دانشگاههای مختلف و براساس گرایش تحصیلی متفاوت است.
بنابراین دانشجویان این دوره، مانند سایر دانشجویانی که در سایر نقاط جهان در این رشته به تحصیل می‌پردازند، برای تکمیل دوره خود در طی ۲ سال یا ۴ ترم باید به طور متوسط در هر نیمسال تحصیلی حدود ۱۴ واحد درسی را بگذرانند.
به همین دلیل رشته MBA، یکی از دوره های سنگین و پرکار تحصیلی محسوب می شود. دانشجویانی که وارد این دوره می‌شوند باید از لحاظ استعداد و فرصت مطالعه و تحصیل در وضعیت خوبی قرار داشته باشند.
اشتغال فارغ التحصیلان رشته MBA چیست؟
هدف از گذراندن رشته MBA مدیریت یک کسب وکار یا اداره کردن یک بخش از سازمان است. البته برای دستیابی به هدف نهایی هر رشته تحصیلی فارغ التحصیلان نیاز دارند تا به کسب تجربه نیز بپردازند.
فارغ‌التحصیلان این رشته با فراگیری دانش و فنون مدیریت و البته کسب تجربه عملی، قادر خواهند بود در زمینه های زیر فعالیت کنند:
- کارآفرینی فردی و سازمانی
- مدیریت واحد های مختلف سازمانهای تجاری و تولیدی
- اداره امور واحدهای ستادی سازمان ها در هماهنگی و کمک به مدیران آنها
- ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان با اصلاح ساختار، تشکیلات، رویه‌ها و شیوه های اداری